Baterie jako „wyroby” w rozumieniu rozporządzenia REACH
Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (tzw. REACH) definiuje w swoim art. 3 ust. 3 pojęcie „wyrobu” (ang. article):
wyrób: oznacza przedmiot, który podczas produkcji otrzymuje określony kształt, powierzchnię, konstrukcję lub wygląd zewnętrzny, co decyduje o jego funkcji w stopniu większym niż jego skład chemiczny.
Bateria litowo‑jonowa, jako gotowy produkt – składający się z ogniw, separatorów, elektrolitu i obudowy – spełnia kryteria wyrobu. Jej funkcja (dostarczanie energii elektrycznej) wynika przede wszystkim z konstrukcji i formy, a nie bezpośrednio z samej obecności substancji wewnątrz ogniw.
Brak obowiązku sporządzania karty charakterystyki dla wyrobów
Zgodnie z art. 31 ust. 1 rozporządzenia REACH, karta charakterystyki wymagana jest dla substancji i mieszanin. Artykuł 31 nie wspomina o obowiązku przekazywania karty charakterystyki dla wyrobów.
Oznacza to, że wyroby takie jak baterie litowo‑jonowe – formalnie zwolnione są z obowiązku dostarczania karty charakterystyki. Wynika to z faktu, że REACH reguluje przede wszystkim obieg substancji i mieszanin, a nie gotowych produktów mechaniczno‑elektronicznych.
Dlaczego mimo to powstają karty charakterystyki dla baterii?
Choć rozporządzenie REACH nie nakłada na producentów baterii litowo‑jonowych obowiązku sporządzania SDS, to w praktyce wiele firm decyduje się na ich opracowanie ze względu na:
- Wymagania przewoźników i regulacje przewozowe
- Przewóz baterii litowo‑jonowych klasyfikuje się jako transport materiałów niebezpiecznych (zgodnie z ADR, IATA DGR czy IMDG).
- Przewoźnicy coraz częściej żądają karty charakterystyki, aby upewnić się co do warunków pakowania, oznakowania i postępowania w razie awarii (np. wycieku elektrolitu czy pożaru).
- Przejrzystość dla odbiorcy
- Klienci biznesowi coraz częściej wymagają dokumentów potwierdzających bezpieczeństwo produktów.
- Za pomocą karty charakterystyki można także realizować wymagania płynące z Artykułu 33 rozporządzenia REACH (przekazywanie informacji o substancjach w wyrobach)
- SDS stanowi ustrukturyzowane i powszechnie rozumiane źródło informacji o zagrożeniach, środkach ochronnych i procedurach awaryjnych, a także o wymaganiach prawnych dotyczących produktów – nawet jeśli są one tylko w niewielkim stopniu powiązane z przepisami chemicznymi.
- Certyfikacje i systemy zarządzania
- Standardy ISO (np. ISO 9001 czy ISO 14001) zachęcają do kompleksowej dokumentacji bezpieczeństwa produktów i procesów, karta charakterystyki stanowi wygodny i jasno sprecyzowany format przechowywania informacji.
Numery UN dla baterii litowo‑jonowych
Od kiedy w przepisach transportowych pojawiły się osobne numery UN dla baterii litowo-jonowych, karty charakterystyki dla tych produktów stały się jeszcze popularniejsze. Podczas transportu lotniczego, drogowego czy morskiego baterie litowo‑jonowe mogą otrzymać jeden z następujących numerów UN:
- UN 3480 – BATERIE LITOWO-JONOWE
- UN 3481 – BATERIE LITOWO-JONOWE W URZĄDZENIACH
Inne rodzaje baterii mogą wymagać innych numerów UN, jak chociażby:
- UN 3090 – BATERIE LITOWO-METALICZNE
- UN 3091 – BATERIE LITOWE METALICZNE W URZĄDZENIACH
Czy kolejne nowe numery:
- UN 3551 – BATERIE SODOWO-JONOWE
- UN 3552 - BATERIE SODOWO-JONOWE
Podsumowanie
- Zgodnie z REACH, baterie litowo‑jonowe jako wyroby nie podlegają obowiązkowi posiadania karty charakterystyki.
- W praktyce wiele firm dobrowolnie opracowuje SDS dla baterii, głównie ze względu na wymogi transportowe (UN 3480 / UN 3481) oraz oczekiwania kontrahentów i standardy zarządzania jakością.
- Posiadanie karty charakterystyki ułatwia spełnienie wymagań przewoźników i minimalizuje ryzyko odmowy przewozu, co zdecydowanie upłynnia i zabezpiecza procesy logistyczne.