Na rynku można znaleźć wiele produktów, których funkcja jest taka sama, a różnicowane są poprzez warianty kolorystyczne czy zapachowe. Można wśród nich wymienić farby, detergenty czy świece zapachowe. W wielu przypadkach produkty danego typu opierają się o tę samą chemiczną „bazę”, a różnice w ich końcowej prezentacji wynikają z dodania różnych pigmentów czy kompozycji zapachowych.

Intuicyjnie spodziewamy się więc, że produkty należące do jednej „rodziny” będą do siebie bardzo podobne, co rodzi pytanie: czy dla każdego z produktu w takiej grupie muszę posiadać osobną kartę charakterystyki? A może istnieje możliwość opracowania jednej karty dla całego zestawu takich produktów?

Oczywiście perspektywa zredukowania ilości posiadanej dokumentacji jest bardzo atrakcyjna z punktu widzenia przedsiębiorcy, pozwala ona bowiem nie tylko obniżyć koszty zgodności z przepisami, ale potencjalnie również ułatwić zarządzanie kartami charakterystyki. I taka możliwość istnieje, przy zachowaniu zgodności z wymaganiami przepisów rozporządzenia 2020/878/EU można, w niektórych przypadkach, opracować jedną kartę charakterystyki dla grupy produktów. Musimy jednak upewnić się, że przekazywane w karcie charakterystyki informacje będą miały zastosowanie dla każdego z produktów objętego zakresem dokumentu.

Warunki tworzenia jednej karty charakterystyki dla grupy produktów

Opracowanie karty charakterystyki wspólnej dla „rodziny produktowej” nie może naruszać przepisów rozporządzenia REACH, w szczególności zapisów wynikających z załącznika II do tego rozporządzenia. Spełnionych musi być więc kilka podstawowych warunków, produkty objęte jedną kartą charakterystyki muszą posiadać:

• identyczną klasyfikację CLP – podstawową funkcją karty charakterystyki jest informowanie użytkownika o zagrożeniach związanych ze stosowaniem produktu. Dla wypełnienia tego nadrzędnego celu, konieczne jest, aby produkty w jednej karcie charakterystyki posiadały ten sam profil zagrożeń, co przekłada się na stosowane środki kontroli ryzyka, takie jak warunki techniczne, sposoby magazynowania czy środki ochrony indywidualnej.
• taki sam skład chemiczny (lub skład bardzo podobny – różnice mogą dotyczyć jedynie składników obecnych w niewielkiej ilości, co w efekcie nie przełoży się na treść zawartą w karcie charakterystyki). Jako ogólną regułę należy przyjąć, że gdybyśmy stworzyli osobną kartę charakterystyki dla każdego produktu w grupie, to Sekcja 3 w każdej karcie charakterystyki mogłaby wyglądać tak samo przy zastosowaniu zakresów stężeń. Istotne jest również to, aby komponenty wymienione w Sekcji 3 obecne były w każdym z grupowanych produktów.
• identyczne oznakowanie – tutaj nie powinno być żadnych różnić, ponieważ sekcja 2.2 karty charakterystyki odzwierciedla elementy oznakowania, które powinny znaleźć się na etykiecie produktu.

W praktyce oznacza to, że dla produktów w grupie wszystkie istotne informacje przedstawione w karcie charakterystyki powinny być identyczne, zaczynając od klasyfikacji, przez skład i oznakowanie, po stosowane środki ochrony i zalecenia dotyczące bezpiecznego postępowania z produktem.

W praktyce:

Wprowadzamy do obrotu tynki strukturalne, które różnią się jedynie odcieniem. Uzyskanie indywidualnych wariantów kolorystycznych odbywa się poprzez niewielkie domieszki pigmentów, które nie są klasyfikowane jako stwarzające zagrożenie. Obecność pigmentów w składzie produktu nie wymaga ich ujawnienia w karcie charakterystyki. Oznacza to, że z perspektywy regulacyjnej nasze produkty są identyczne pod kątem wymagań odnośnie do karty charakterystyki, a co za tym idzie dla takiej grupy produktów można przygotować jeden wspólny dokument.

Przeszkody dla tworzenia wspólnej karty charakterystyki

Odwracając sytuację opisaną w poprzednim fragmencie artykułu, prawdziwe będą więc przedstawione poniżej stwierdzenia dotyczące przeszkód formalnych dla sporządzenia jednej karty charakterystyki dla grupy produktowej.

Stworzenie wspólnej karty charakterystyki nie będzie możliwe, jeśli produkty mają:

• różną klasyfikację zagrożeń – to wpłynie na dalszą treść karty charakterystyki wywołując konieczność sporządzenia odrębnych dokumentów.
• wyraźnie różny skład – powodując, że gdyby tworzone były osobne dokumenty to Sekcja 3 wyglądałaby dla każdego z produktów inaczej.
• inne elementy oznakowania – na przykład w zakresie informacji uzupełniających na etykiecie takich jak zwroty EUH208 – tutaj ponownie karty charakterystyki powinny opisywać elementy oznakowania dla konkretnego produktu. Jeśli więc występują w tym zakresie różnice, to jest to wyraźny sygnał dla braku możliwości wykonania wspólnej karty charakterystyki.

Można spotkać karty charakterystyki, w których kilka produktów o różnym składzie zostało ujętych w jednym dokumencie, a w Sekcjach 2 i 3 autorzy rozróżniają elementy oznakowania lub składu – na przykład w zależności od zastosowanej kompozycji zapachowej.

Takie rozwiązanie nie jest jednak prawidłowe, ponieważ karta charakterystyki powinna przedstawiać informacje o zagrożeniach w sposób jednoznaczny, przejrzysty i niebudzący wątpliwości. Doświadczenie pokazuje, że tego rodzaju grupowanie produktów często spotyka się z negatywną oceną organów kontrolnych i może zostać zakwestionowane w trakcie inspekcji.

W praktyce:

Klient produkuje świece zapachowe, w których bazę stanowi wosk sojowy, który nie jest klasyfikowany jako stwarzający zagrożenie. Do przygotowania świec wykorzystuje barwniki spożywcze, które nie posiadają klasyfikacji CLP i nie wpływają na profil zagrożeń świecy. Na tym etapie grupowanie jest jeszcze możliwe.

Świece posiadają jednak w składzie różne kompozycje zapachowe, których dodatek wywołuje konieczność klasyfikacji wszystkich świec w ten sam sposób (jako uczulające na skórę ze zwrotem H317 oraz działające toksycznie na środowisko wodne ze zwrotem H411). Również w tym zakresie ocena wskazywałaby na możliwość grupowania.

Ze względu jednak na zróżnicowanie składów kompozycji zapachowych, wymagane byłoby wymienienie w Sekcji 3 kart charakterystyki szeregu substancji, które obecne byłyby tylko w niektórych świecach, nie będąc obecne w innych produktach w grupie. Oznacza to, że takich produktów nie można objąć wspólną kartą charakterystyki, ponieważ Sekcja 3 dla każdego z nich powinna wyglądać inaczej.

Praktyka opracowania kart charakterystyki dla grup produktowych

• Dokumentację można zoptymalizować, przygotowując jedną kartę charakterystyki dla grupy produktów, pod warunkiem, że spełnione są wymagania omówione w tym artykule.
• Takie rozwiązanie pozwala ograniczyć koszty i czas aktualizacji – jedna karta może obejmować kilka wyrobów. Działa to jednak niestety w dwie strony. Czasami możemy mieć do czynienia z sytuacją, gdy skład tylko jednego z grupowanych produktów ulegnie zmianie w sposób, który wyeliminuje istniejącą wcześniej możliwość objęcia go wspólnym dokumentem. W takiej sytuacji wymagane będzie „wyjęcie” tego produktu z grupy, opracowanie dla niego nowego dokumentu oraz aktualizacja istniejącej karty dla pozostałych produktów w grupie.
• Nie wolno jednak upraszczać dokumentacji kosztem zgodności – karta charakterystyki nie może ukrywać istotnych różnic w zagrożeniach czy zastosowaniach. Dokument musi być jednoznaczny, przejrzysty i wiernie odzwierciedlać faktyczny skład produktu, bez wskazywania substancji, które w nim nie występują.
• W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy doświadczonego autora kart charakterystyki.

Podsumowanie

Można sporządzić jedną kartę charakterystyki obejmującą kilka produktów, ale wyłącznie wtedy, gdy różnice między nimi mają marginalne znaczenie i nie wpływają na klasyfikację, poziom zagrożeń ani zalecany sposób użycia. Takie podejście jest wygodne przy produktach o niemal identycznym składzie, jednak zawsze wymaga rzetelnej oceny oraz pełnego zachowania zgodności z przepisami REACH i CLP.

+48 786 348 531

info@sds-create.pl

KONTAKT

MASZ PYTANIA?

Skontaktuj się z nami!