20 listopada 2024 roku opublikowane zostało rozporządzenie 2024/2865/UE (aktualizacja rozporządzenia CLP). Wprowadziło ono szereg zmian dotyczący oznakowania i etykietowania produktów, a także istotnych przepisów z punktu widzenia branży e-commerce. W niniejszym artykule skupimy się jednak na szczególnym aspekcie oznakowania CLP jakim jest możliwość stosowania etykiety cyfrowej (ang. digital label).
Cyfrowe oznakowanie oznacza możliwość udostępnienia części wymaganych informacji etykiety CLP w formie elektronicznej, np. za pomocą kodu QR czy kodu kreskowego (rozporządzenie przywołuje tutaj pojęcie „nośnika danych”) . Dokładna definicja wprowadzona przez rozporządzenie 2024/2865//UE brzmi:
„nośnik danych: oznacza liniowy symbol kodu kreskowego, symbol dwuwymiarowy lub inny nośnik danych służący do automatycznej identyfikacji, który może być odczytywany przez urządzenie”.
Artykuł 34a rozporządzenia CLP wskazuje:
1. Wymienione w art. 17 elementy etykiety substancji i mieszanin podaje się na etykiecie w formie fizycznej (zwanej »etykietą fizyczną«). Oprócz etykiety fizycznej elementy etykiety, o których mowa w art. 17, mogą być podane w formie cyfrowej (zwanej »etykietą cyfrową«).
2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 dostawcy mogą podać elementy etykiety określone w sekcji 1.6 załącznika I wyłącznie na etykiecie cyfrowej.
Jeżeli elementy etykiety określone w sekcji 1.6 załącznika I są umieszczone wyłącznie na etykiecie cyfrowej, dostawcy podają je za pomocą środków alternatywnych na ustne lub pisemne żądanie lub jeżeli etykieta cyfrowa jest tymczasowo niedostępna w chwili zakupu substancji lub mieszaniny. Dostawcy podają te elementy niezależnie od zakupu i nieodpłatnie.
Jak widać, etykieta cyfrowa CLP nie może zastąpić etykiety fizycznej, natomiast może być stosowana równolegle. Jedynie elementy określone w sekcji 1.6 załącznika I do rozporządzenia CLP mogą być ujęte tylko na etykiecie cyfrowej. Stanowią one jednak bardzo szczególny przypadek, więc zakres stosowania etykiety cyfrowej CLP jest na ten moment bardzo ograniczony.
Nie ma również możliwości skorzystania z etykiety cyfrowej jako na przykład nośnika oznakowania w innych językach, niż te które znajdują się na etykiecie fizycznej.
Jeśli chcemy skorzystać z oznakowania cyfrowego, to wymagania techniczne dla tego typu etykiety zostały określone w Artykule 34b:
a) wszystkie elementy etykiety, o których mowa w art. 17 ust. 1, są podawane razem w jednym miejscu i oddzielnie od innych informacji;
b) informacje na etykiecie cyfrowej są możliwe do wyszukania;
c) informacje na etykiecie cyfrowej są dostępne dla wszystkich użytkowników w Unii i pozostają dostępne przez co najmniej 10 lat lub przez dłuższy okres, jeżeli wymagają tego inne przepisy Unii; d) etykieta cyfrowa jest dostępna nieodpłatnie, bez konieczności rejestracji, pobierania lub instalowania aplikacji czy podawania hasła;
e) informacje na etykiecie cyfrowej są prezentowane w sposób uwzględniający również potrzeby grup szczególnie wrażliwych i umożliwiają, w stosownych przypadkach, niezbędne dostosowania ułatwiające dostęp do informacji tym grupom;
f) informacje na etykiecie cyfrowej są dostępne za pomocą nie więcej niż dwóch kliknięć;
g) etykieta cyfrowa jest dostępna za pośrednictwem szeroko stosowanych technologii i jest kompatybilna ze wszystkimi głównymi systemami operacyjnymi i przeglądarkami;
h) jeżeli informacje na etykiecie cyfrowej są dostępne w więcej niż jednym języku, wybór języka nie może być uzależniony od lokalizacji geograficznej, z której uzyskano dostęp do informacji.
Jak wynika z informacji podanych wcześniej w artykule, oznakowanie wyłącznie cyfrowe ma bardzo ograniczony zakres stosowania, ponieważ wszystkie podstawowe informacje wymagane są także na fizycznej etykiecie CLP. Oznacza to, że wprowadzenie oznakowania cyfrowego, przynajmniej na ten moment, może zostać wykonane dodatkowo, ale nie zamiast etykiety fizycznej.
Czy oznacza to, że powinniśmy je traktować wyłącznie jako ciekawostkę? Wydaje się raczej, że jest to papierek lakmusowy kierunku, w którym będzie podążało ustawodawstwo, natomiast warunkiem koniecznym zastąpienia etykiet fizycznych etykietami cyfrowymi (lub chociaż częściowego przejęcia ich funkcji) jest pełniejsza cyfryzacja usług i dalszy postęp technologiczny zachodzący w szeroko pojmowanym społeczeństwie. Warto więc obserwować rozwój tego rozwiązania, bo nie da się wykluczyć, że w ciągu kilku lat jego stosowalność istotnie wzrośnie.
Cyfrowe oznakowanie w rozporządzeniu CLP to krok w stronę większej elastyczności i nowoczesności, ale tylko przy zachowaniu pełnej zgodności z przepisami. Dla wielu firm, w perspektywie kilkunastu lat może stać się szansą na uproszczenie logistyki i etykietowania, ale na ten moment jego stosowanie jest bardzo ogarniczone.